TEST 4X25M JAKO INSTRUMENT KONTROLI INTENSYWNOŚCI I MONITOROWANIA ZMIAN ADAPTACYJNYCH ZAWODNIKA
DOI:
https://doi.org/10.31891/pcs.2024.1.78Keywords:
test pływacki, kontrola treningu pływackiego, technika pływaniaAbstract
We współczesnym sporcie wyczynowym najbardziej precyzyjnym instrumentem kontroli intensywności oraz monitorowania zmian adaptacyjnych zawodnika jako efektu treningowego jest przeprowadzenie testów pływackich. Testy te nie tylko wykazują precyzyjne zmiany w metabolizmie tlenowym i beztlenowym, ale także są niezbędne w określaniu różnych stref intensywności oraz oceny zmienności indywidualnej techniki. Gdy określenie zakresów sprinterskich jest stosunkowo łatwe poprzez analizę pokonywanego dystansu do maksymalnej prędkości, to przy intensywności wytrzymałościowych duża precyzja jest podstawą skuteczności wysoce wyspecjalizowanego programu treningowego. Do kontroli efektów treningowych u pływaków jest start na zawodach. Wymaga on od pływaka pobudzenia układów, narządów i mechanizmów biorących udział w wysiłku startowym. Oprócz pomiarów międzyczasowych, stosuje się coraz częściej monitoring ze zmianami prędkości w poszczególnych fazach: startu, pływania, nawrotu i finiszu. Znaczące różnice wynikają z podziału na konkurencje i dystanse. Test 4x25m jest narzędziem służącym do oceny i kontroli zmian indywidualnej techniki pływania. Specyfiką tego testu jest mniejsze zmęczenie i krótszy dystans. Test określa potencjał techniki pływania, czyli maksymalne możliwości techniczne pływaka. Test 4x25m przebiega na pływalni 25m. Zadaniem pływaka jest pokonanie dystansu 25m z progresywnie narastającą prędkością. Ważne jest aby przy pierwszym powtórzeniu uzyskany czas nie powinien być wolniejszy o około od 4 do 6 sekund od spodziewanego w ostatnim. Różnice powinny być równe i wynosić około od 1,0 sekundy do 1,5 sekundy. Każda próba powtórzeniowa powinna odbywać się w cyklu 45 sekundowym po odbiciu od ściany pływalni. Umożliwia to dokładny pomiar techniki poruszania się po powierzchni. Kontrola jest istotnym elementem kierowania procesem treningu, dostarcza informacji o realizacji jak i efektach treningu. Dzięki niej możliwa jest także ocena stanu wytrenowania zawodników i wprowadzanie ewentualnych korekt do programu. Bardzo ważny dla efektywności treningu jest odpowiedni dobór obciążeń do indywidualnych predyspozycji zawodnika. Kontrola treningu winna udostępniać zbiór wiarygodnych informacji służących optymalizacji procesu szkolenia. To także istotny element kierowania procesem treningu, dostarcza informacji o realizacji i efektach treningu.
References
Adach, Z., & Naczk, M. (2019). Fizjologia Wysiłku I Treningu Fizycznego. W J. Górski (Red.), Fizjologia Wysiłku I Treningu Fizycznego. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie. s.105–120.
Kosmol A., Słomiński P., Hűbner-Woźniak E., Nowicka K. (2003) Wykorzystanie wyników badań diagnostycznych i analizy obciążeń w kierowaniu treningiem (na przykładzie pływania), [w:] Śledziewski D., Karwacki A. (red.) Szkolenie uzdolnionej sportowo młodzieży w polskim systemie edukacyjnym, Warszawa, PTNKF, s. 69-87.
Kreft P., Skalski D.W., Pęczak-Graczyk A.I., Makar P. Obciążenia treningowe w bezpośrednim przygotowaniu startowym w pływaniu. Gdańsk : Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego, 202. s. 189-203.
Kreft P, Makar P, Pęczak-Graczyk A.I., Skalski D., Stanula A. Porównanie stanu wytrenowania wysokokwalifikowanej zawodniczki na podstawie wyników testu mleczanowego 8x100m. Gdańsk : Wydawnictwo Uczelniane Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego, 2020. s.56-65.
Ljach W., Witkowski Z. Metrologiczne podstawy kompleksowej kontroli w sporcie, Biała Podlaska, AWF. 200. s.34-50.
Makar P., Kreft P., Skalski D.W., Pęczak-Graczyk A.I., Kowalski D. Wytrzymałość w pływaniu jako baza do budowania wyniku sportowego. Gdańsk : Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego, 2021 s. 205-219.
Makar P. Wpływ obciążeń treningowych na zmienność indywid alnej techniki w rocznym cyklu szkolenia 16-18 letnich pływaków AZS-AWFIS w Gdańsku, Gdańsk. 2006. s.20-32.
Prus G. Trening sportowy, Katowice 2003. s.30-41.
Siewierski M., Słomiński P., Białecki R.Kontrola stanu wytrenowania a dobór obciążeń treningowych. Przyczynek do optymalizacji obciążeń treningowych na przykładzie kadry narodowej i olimpijskiej w pływaniu, Kultura Fizyczna, nr 9-12, s. 2006, 48-52.
Słomiński P. Efektywność procesu treningu mistrzyni i mistrza świata i Europy w pływaniu w cyklu olimpijskim do Igrzysk Olimpijskich w Pekinie , Rozprawa doktorska, Warszawa AWF. 2008. s.17-29.
Sozański H. Kontrola treningu, jego efektów adaptacyjnych i walki sportowej, Sport Wyczynowy, nr 7. 1996. s.48-60.
Ważny Z. Kontrola efektów potreningowych, Warszawa, RCMSzKFiS 1995. s.47-59.
Ważny Z. Rozważania na temat metodyki treningu sportowego, Sport Wyczynowy, nr 6-7. 2004. s.12-18.
Wojcieszak I. (1985). Wydolnościowe testy specjalne, Warszawa, Wdrożenia.
Ważny Z. Rozważania na temat metodyki treningu sportowego, Sport Wyczynowy, nr 6-7.2004,s.38-52.
Ważny Z. Kontrola efektów potreningowych, Warszawa, RCMSzKFiS. 1995. s.10-16.
