МЕДИКО-ПЕДАГОГІЧНИЙ КОНТРОЛЬ ФІЗІОЛОГІЧНИХ ПОКАЗНИКІВ ПРИ ЗАНЯТТЯХ РІЗНИМИ ВИДАМИ РУХОВОЇ АКТИВНОСТІ

Автор(и)

DOI:

https://doi.org/10.31891/pcs.2025.2.40

Ключові слова:

медико-педагогічний контроль, фізіологічні показники, рухова активність, фізичне виховання

Анотація

У статті розкрито теоретичні й практичні засади медико-педагогічного контролю фізіологічних показників під час занять різними видами рухової активності. Основна увага приділяється визначенню ролі контролю як структурованої системи, що забезпечує відповідність педагогічних впливів, функціонального стану організму та досягнутих результатів запланованим цілям фізичного виховання. Охарактеризовано основні види контролю: попередній, оперативний та поточний, їх завдання й особливості впровадження на різних етапах навчально-тренувального процесу. Окремо розглянуто поняття педагогічного контролю та самоконтролю, їх значення для формування індивідуальних програм фізичного виховання та забезпечення безпеки занять.

Здійснено аналіз сучасних підходів до організації медико-педагогічного контролю, що базується на принципах комплексності, систематичності та об’єктивності. Описано основні методи оцінки функціонального стану серцево-судинної, дихальної, нервової та ендокринної систем, зокрема використання пульсометрії, спірометрії, функціональних проб, інтегрованих цифрових систем моніторингу. Висвітлено значення комплексного тестування для отримання інтегральної оцінки психофізіологічного стану осіб, які займаються фізичною активністю, та визначення ефективності педагогічного впливу.

Особливу увагу приділено питанням організації контролю для осіб із особливими медичними потребами, необхідності адаптації стандартних методик до індивідуальних можливостей і стану здоров’я. Окреслено роль профілактики травматизму, санітарно-гігієнічного контролю та санітарно-просвітницької роботи у забезпеченні безпечного освітнього середовища. Висновки статті підкреслюють важливість впровадження сучасних технологій моніторингу та міждисциплінарного підходу для підвищення ефективності фізичного виховання та збереження здоров’я різних категорій населення.

Посилання

Pidlisna, V., & Huska, M. (2012). Likarsʹko-pedahohichnyy kontroly za shkolyaramy, yaki vneseni za stanom zdorov’ya do spetsialʹnykh medychnykh hrup. Visnyk Kamyanetsʹ-Podilʹsʹkoho natsionalʹnoho universytetu imeni Ivana Ohiyenka. Fizychne vykhovannya, sport i zdorov’ya lyudyny.

Hutsman, S. V., Nohas, A. O., Nikolenko, O. I., Podolyaka, P. S., & Hamma, T. V. (2021). Do pytannya medyko-biolohichnykh problem fizychnoyi kultury ta sportu. Rehabilitation and Recreation, (9), 156–160. https://doi.org/10.32782/2522-1795.2021.9.20

Yerʹomenko, E. A. (2018). Medyko-fiziolohichni chynnyky samokontrolyu za fyzychnym navantazhennyam na trenuvannyakh z boyovoho khortynhu u protsesi vykhovannya fyzychnoyi kultury studentiv. Teoriya i metodyka khortynhu: zb. nauk. pratsʹ, 9, 127–138.

Sobolenko, A., Luskanʹ, O., & Martynov, Yu. (2022). Pedahohichnyy kontrolʹ ta yoho znachennya v upravlinni rukhamy shvydkisno-sylʹovoho kharakteru u studentiv-vazhkoatletiv. Naukovyy chasopys Ukrayinsʹkoho derzhavnoho universytetu imeni Mykhayla Drahomanova. Seriya 15, 11(157), 24–26. https://doi.org/10.31392/NPU-nc.series15.2022.11(157).06

Osoblyvosti provedennya medyko-pedahohichnoho kontrolyu za fyzychnym vykhovannyam zdobuvachiv osvity pid chas voyennoho stanu / S. A. Usenko, N. M. Krasnozhon, R. P. Lohvynʹuk, M. S. Dyachenko, S. H. Usenko, S. A. // Voyennyy stan. Medytsyna. Osvita: naukovo-praktychna konferentsiya z mizhnarodnoyu uchastyu, Bakhmut, Poltava, Kharkiv, 23–24 bereznya 2023 r. / KhNMU, AMU, BMFК. – Bakhmut; Poltava; Kharkiv, 2023. – S. 119–120.

Degtyarenko, T. V., & Dolhiyer, Ye. V. (2018). Medyko-pedahohichnyy kontrolʹ u fizychnomu vykhovanni ta sporti: Pidruchnyk dlya studentiv vyshchykh navchalʹnykh zakladiv. Odesa: Atlant VOI SOIU. 282 p.

Medyko-biolohichne zabezpechennya fyzychnoho vykhovannya: metodychni rekomendatsiyi do praktychnykh zanyatʹ ta samostiynoyi roboty zdobuvachiv druhoho (mahistersʹkoho) rivnya vyshchoyi osvity spetsialʹnosti 014.11 «Serednya osvita (Fizychnya kultura)» / O. S. Pavlyuk, T. V. Chopik, Ye. O. Pavlyuk, O. V. Antonyuk. Khmelʹnytsʹkyy : KNU, 2023. 73 s.

Kokun, O. M., Korniyaka, O. M., Malkhazov, O. R., & Klymenko, V. V. (2008). Psykhofiziolohichne zabezpechennya hotovnosti studentiv do pedahohichnoyi diyalʹnosti: monohrafiya.

Ekelund U. Assessment of physical activity and energy expenditure in adolescents, dis. med. d., Stogholm, 2002, 76 p.

Kurysh, N. O. (2012). Metody vymiryuvannya rukhovoї aktyvnosti u doslidzhennyakh, pov’yazanykh z vyznachennyam yakosti zhyttya osib pokhyloho viku. 02 PEDAHOHIKA, 56. Kurysh, N. O. (2012). Metody vymiryuvannya rukhovoї aktyvnosti u doslidzhennyakh, pov’yazanykh z vyznachennyam yakosti zhyttya osib pokhyloho viku. 02 PEDAHOHIKA, 56.

Ekelund U, Yngve A, Sjostrom M. Field evaluation of the Computer Science and Application’s Inc. Activity monitor during running and skating training in adolescent athletes, International Journal of Sports Medicine, 2000, № 21, pp. 586 – 592.

Orhanizatsiya medyko-pedahohichnoho kontrolyu na zanyattyakh z fizkultury v zakladakh doshkilʹnoyi osvity : instruktyvno-metodychni rekomendatsiyi (dodatok do lysta MON Ukrayiny vid 12.12.2019 № 1/9-765) // Doshkilʹne vykhovannya. — 2020. — № 1. — S. 2-9.

##submission.downloads##

Опубліковано

26.06.2025

Як цитувати

ПАВЛЮК, О., ЧОПИК, Т., & БАЗИЛЬЧУК, С. (2025). МЕДИКО-ПЕДАГОГІЧНИЙ КОНТРОЛЬ ФІЗІОЛОГІЧНИХ ПОКАЗНИКІВ ПРИ ЗАНЯТТЯХ РІЗНИМИ ВИДАМИ РУХОВОЇ АКТИВНОСТІ . PHYSICAL CULTURE AND SPORT: SCIENTIFIC PERSPECTIVE, (2), 308–315. https://doi.org/10.31891/pcs.2025.2.40