WPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA REDUKCJĘ STRESU I REGULACJĘ EMOCJI
DOI:
https://doi.org/10.31891/pcs.2025.1(1).106Keywords:
mózg, stres, układ nerwowy, przewlekły stres, aktywność fizyczna, kortyzol, sprawność umysłowa, kora przedczołowa, emocje, dieta, koncentracja, hormonyAbstract
Przewlekły stres jest jednym z głównych czynników wpływających na funkcjonowanie układu nerwowego i zdolność podejmowania decyzji. Długotrwałe napięcie prowadzi do nadmiernej aktywacji osi podwzgórze - przysadka - nadnercza, co skutkuje podwyższonym poziomem kortyzolu. Wysoki poziom hormonu negatywnego oddziałuje na kluczową strukturę mózgu odpowiedzialną za pamięć i koncentrację, co może prowadzić do trudności w przetwarzaniu informacji oraz ograniczeniu zdolności do uczenia się. Jednakże przewlekły stres wpływa na korę przedczołową, odpowiedzialną za kontrolę emocji i procesy decyzyjne. Osoby narażone na długotrwały stres mają skłonność do podejmowania impulsywnych decyzji, często opartych na emocjach. Badania przedstawiają, że chroniczny stres zmniejsza objętość kory przedczołowej, co dodatkowo osłabia zdolność do analizowania sytuacji. W trakcie stresy wzrasta aktywność ciała migdałowego, odpowiedzialnego za reakcje lękowe i emocjonalne. Nadmierna aktywność tej struktury powoduje zwiększoną wrażliwość na zagrożenia, co może prowadzić do nadmiernej ostrożności lub unikania podejmowania decyzji, co skutkuje, iż osoby zestresowane częściej doświadczają wahania decyzyjnego, zwlekania oraz trudności w wyborze optymalnych rozwiązań. Długotrwały stres negatywnie wpływa na hormony takie jak dopamina i serotonina. Niedobór tych hormonów może prowadzić do pogarszania się nastroju, zwiększonego poziomu lęku oraz obniżonej motywacji do działania. Zmniejszona aktywność tkanek nerwowych oddziałuje na spadek zdolności do podejmowania ryzyka i oceniania potencjalnych korzyści. Ponadto, w układzie współczulnym, który w stanie przewlekłej aktywacji powoduje wzrost napięcia mięśniowego, problemy ze snem i chroniczne zmęczeniem. Zmęczony organizm jest mniej wydajny, co negatywnie odbija się na efektywność podejmowania decyzji i zdolności do logicznego myślenia. Regularna aktywność fizyczna pomaga w regulacji poziomu kortyzolu oraz zwiększa produkcję endorfin, poprawiając nastrój i funkcje poznawcze. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy trening uważności wspomaga kontrole emocji i redukcje nadmiernej reaktywności ciała migdałowego. Wydajność mózgu zależy od wielu czynników. Jest dużo lepsza, jeśli dostarczymy mu odpowiednich składników odżywczych, które wspomagają jego pracę i chroni przed zmianami degeneracyjnymi. Natomiast odpowiednia dieta, bogata w magnez, kwasy omega – 3 i antyoksydanty, wspierają funkcjonowanie układu nerwowego i poprawia zdolność koncentracji.
References
[PDF] bibliotekanauki.pl
Wysocki, J. (2013). Procesy decyzyjne w sporcie. Wydawnictwo AWF Katowice. (s. 55-90).
Przybylski, J. (2014). Psychologiczne podstawy treningu sportowego. Wydawnictwo AWF Wrocław. (s. 56-78).
Heszen, I. (2013). Psychologia stresu. Wydawnictwo Naukowe PWN. (s. 45-50).
Olszewski, P. (2007). Psychologia w rehabilitacji sportowej. Wydawnictwo AWF Kraków. (s. 98-132).
https://alphavit.pl/kwasy-omega-3-jak-wplywaja-na-mozg-serce-i-zdrowie-ogolne-n-186.html
Blecharz, J. (2013). Psychologia w sporcie i ćwiczeniach fizycznych. AWF Kraków. (s. 45-78).
Wałach-Bista, Z. (2019). Psychologia sportu w praktyce. Wydawnictwo Difin. (s. 12-45).
Siekańska, M. (2002). Osobowość, a sukces sportowy. Wydawnictwo AWF Kraków. (s. 89-120).
Staniszewski,W. (2006). Psychologia sportu. Wydawnictwo PWN. (s. 101-130).
Tsyhanovska N., Skalski D. W., Filipkowska D., Kreft P. (2024). Aktywność fizyczna jako profilaktyka stresu z uwzględnieniem czynników fizykalnych zdrowia. [w:] Tsyhanovska N. (Цигановська Н.), Skalski D. W. (Скальскі Д. B.), Czarnecki D. (Чарнецькі Д.) [Redakcja naukowa (Наукове редагування)], Kultura fizyczna i bezpieczeństwo w aktualizowaniu wartości zdrowia. Wybrane aspekty. Monografia (Фізична культура і безпека у актуалізації цінності здоров’я. Вибрані аспекти. Монографiя), Pomorska Szkoła Wyższa w Starogardzie Gdańskim przy udziale: Charkowskiej Państwowej Akademii Kultury w Charkowie (Поморська Школа Вища у Старогарді Гданському за участю: Харківської державної академії культури у Харкові), Starogard Gdański – Charków (Старогард Гданський - Харків), 2024. (s. 2-4).
Tsyhanovska N., Skalski D. W., Kowalski D. (2024), Nawyki zdrowotne i rola mózgu człowieka jako źródło siły fizycznej. [w:] Physical Culture and Sport: Scientific Perspective, Tom 2, NR 1. (2024), 210–218. https://doi.org/10.31891/pcs.2024.1.71, ISSN 2786-6645. (s. 2-5).
https://novaosvita.com/wp-content/uploads/2024/08/InnTheoryMethPract-Kyiv-Feb2024_v2.pdf#page=160
Tsyhanovska N., Skalski D. W., Paladiichuk A., Filipkowska D. (2024). Taneczny fitness jako forma sprawności fizycznej i wpływ emocji na stres. [w:] Південноукраїнські мистецькі студії - Науковий журнал Випуск 1 (4), Міністерство освіти і науки україни, Південноукраїнський національний педагогічний університет імені К. Д. Ушинського, Одеса, Видавничий дім «Гельветика» 2024. (s. 3-6).
Kowalski, M., & Tarczyński, M. (2012). Psychologia sportu: Aspekty motywacyjne i emocjonalne. Wydawnictwo Naukowe PWN. (s. 101-125).
Czechowski,M. (2008). Motywacja w sporcie. Wydawnictwo Akademickie Żak. (s. 34-66).
Blecharz, J., & Siekańska, M. (2004). Praktyczna psychologia sportu. Wydawnictwo AWF Kraków. (s. 27-75).
Król, Z., & Król, A. (2017). Psychologia w sporcie i rehabilitacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. (s. 90-130).
Łuczak, K., & Makieła, Z. (2008). Psychologia w sporcie wyczynowym. Wydawnictwo AWF Wrocław. (s. 55-85).
Zawisza, M. (2011). Psychologia sportu – wprowadzenie do tematu. Wydawnictwo AWF Poznań. (s. 30-50).
Pilewicz, J., & Kosmatka, J. (2015). Psychologiczne aspekty treningu sportowego. Wydawnictwo AWF Kraków. (s. 60-95).
Hagner, W. (2016). Trening mentalny w sporcie wyczynowym. Wydawnictwo Sportowe. (s. 72-101).
Chmiel, Z. (2018). Psychologia motywacji i osiągania celów w sporcie. Wydawnictwo Naukowe PWN. (s. 44-76).
Zawisza, M., & Wałach - Bista, Z. (2009). Psychologia w sporcie: Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Difin. (s. 55-83).
Karwowski, M. (2011). Psychologia sportu: Wyzwania w treningu i rywalizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN. (s. 105-134)
Duda, J. L., & Ntoumanis, N. (2016). Psychologia motywacji w sporcie. Wydawnictwo SAGE. (s. 45-77).
Kaczmarek, S. (2014). Psychologia emocji w sporcie. Wydawnictwo Naukowe UAM. (s. 58-85).
Kowalski, P. (2016). Motywacja i jej rola w sporcie wyczynowym. Wydawnictwo AWF Warszawa. (s. 34-67).
Nowak, A. (2020). Psychologia rywalizacji sportowej. Wydawnictwo Difin. (s. 20-55).
Lewandowski, M. (2011). Strategie radzenia sobie ze stresem w sporcie. Wydawnictwo AWF Poznań. (s. 78-101).
Zielińska, K. (2018). Rola trenera w kształtowaniu psychiki sportowca. Wydawnictwo AWF Gdańsk. (s. 50-82).
Wójcik, T. (2015). Psychologia osiągnięć sportowych. Wydawnictwo AWF Katowice. (s. 90-120).
Malinowski, R. (2017). Psychologiczne aspekty przygotowania mentalnego sportowców. Wydawnictwo AWF Warszawa. (s. 22-60).
Dąbrowska, E. (2021). Znaczenie koncentracji w sporcie wyczynowym. Wydawnictwo Difin. (s. 15-48).
Kamiński, Ł. (2009). Emocje i ich wpływ na wyniki sportowe. Wydawnictwo AWF Poznań. (s. 67-95).
Nowicka, B. (2015). Psychologia treningu motorycznego. Wydawnictwo AWF Kraków. (s. 40-78).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Наталія ЦИГАНОВСЬКА, В Даріуш СКАЛЬСЬКІ, Домініка ФІЛІПКОВСЬКА, Пауліна КРЕФТ

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.



