SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA A POCZUCIE JAKOŚCI ŻYCIA U SENIORÓW W TURYSTYCE GÓRSKIEJ
DOI:
https://doi.org/10.31891/pcs.2024.1.80Keywords:
zdrowie, styl życia, sprawność fizyczna, turystyka górskaAbstract
Wśród najważniejszych czynników które mają istotny wpływ na stan zdrowia, a także długość życia należy wymienić sprawność fizyczną (AF). Sprawność fizyczna to jeden z głównych składników zdrowego stylu życia. Istnieje powszechne przekonanie, że sprawność fizyczna jest jedną z ważniejszych kategorii warunkujących prawidłowe funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Po piątej dekadzie życia odczuwalne są jego trudy. Obniża się wydolność fizyczna, stan psychiczny. Dokuczliwe są trudności z koncentracją oraz przyswajaniem nowych informacji. Dlatego należy dbać o kondycję fizyczną i psychiczną, ponieważ przedłuża to okres sprawności. Prowadzenie aktywnego stylu życia wiąże się bowiem z wieloma korzyściami. Korzyści z podejmowania aktywności fizycznej są oczywiste. Systematyczna aktywność fizyczna jest bardzo silnym biologicznym stymulatorem i należy do głównych determinant zdrowia fizycznego i psychicznego człowieka. Jej optymalny poziom stymuluje rozwój, zabezpiecza potrzeby ruchowe, wzmacnia wydolność serca, poprawia elastyczność mięśni i stawów, wzmacnia mięśnie i kości. Aktywność fizyczna wiąże się oczywiście z bardzo zróżnicowanym wydatkiem energetycznym, w zależności od intensywności ruchu/wysiłku fizycznego, jego czasu trwania, temperatury otoczenia czy masy ciała osoby wykonującej wysiłek fizyczny. Poprzez sprawność fizyczną osób starszych określa się zdolności motoryczne całego ciała, a także jego samodzielność w wykonywaniu różnych aktywności. Udowodniono, że osoby sprawne fizycznie, w porównaniu do osób mało aktywnych, cieszą się lepszym samopoczuciem, rzadziej odczuwają dolegliwości psychiczne lub fizyczne, takie jak obniżony nastrój czy bóle głowy.
Sprawność fizyczna seniora jest zależna np. od jego trybu życia i aktywności fizycznej, jaką podejmował we wcześniejszych fazach życia. Nawet u osób z obniżoną wydolnością można ją podwyższyć dzięki uprawianiu turystyki, która skłania do aktywności ruchowej. Poprzez turystykę ludzie starsi mogą zrealizować swoje pasje i marzenia, poszerzyć system wartości, opierając go na doznaniach kulturalnych i estetycznych. Mogą urozmaicać swoje życie, odrywając się od codziennej rutyny, a często i samotności. Turystyka pozwala zdobyć nowe wiadomości o świecie, dzięki czemu człowiek rozwija się i posiada większą świadomość otoczenia, wzmacnia swoje poczucie wartości oraz pewności siebie. Człowiek starszy dzięki aktywności turystycznej wolniej się starzeje i dłużej pozostaje sprawny. Można powiedzieć, iż jest to pewna forma terapii, która aktywizuje myślenie, ułatwia nawiązywanie kontaktów interpersonalnych, zapobiega samotności. Turystyka powinna być stałym elementem zdrowego i aktywnego stylu życia ludzi starszych.
References
Denek K. (1989). Krajoznawstwo i turystyka w wychowaniu dzieci i młodzieży szkolnej. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”.
Denisiuk L., Milceroova H. (1962). Rozwój sprawności motorycznej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Warszawa Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Drabik J. (1995). Aktywność fizyczna w edukacji zdrowotnej społeczeństwa cz. I. Wydawnictwo Uczelniane Gdańsk.
Gierat T.W. (2013). Organizacja i zalecane formy turystyki dla osób starszych. W: J. Matejek, E. Zdebska (red.), Senior w rodzinie i instytucji społecznej. Kraków: Iris Studio.
Gorbaniuk J., Chuchra M. (2018) Aktywność fizyczna kobiet i mężczyzn w czasie wolnym od pracy, roczniki teologiczne, Lublin.
Howley E T, Franks B D. (1997). Health Fitness Instructors. Handbook: Champaign, III, Human Kinetics.
Kubińska Z., Pańczuk A. (2018). Potrzeby zdrowotne realizowane przez aktywność fizyczną osób starszych, Rozprawy Społeczne, 12(1).
Kuński H.(1999). Profil wydolności (sprawności) prozdrowotnej w indywidualizacji treningu zdrowotnego osób dorosłych. ZG TKKF, Warszawa.
Migasiewicz J.(2006).Wybrane przejawy sprawności motorycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozwoju morfologicznego. Praca habilitacyjna AWF we Wrocławiu, Wrocław.
Mucha B., Mucha M. (2021) Aktywność fizyczna w dobie pandemii Covid-19 [w:] W. Nowak, K. Szalonka, Zdrowie i styl życia. Ekonomiczne i społeczne i zdrowotne skutki pandemii, Wrocław.
Niedostateczny poziom aktywności fizycznej w Polsce jako zagrożenie i wyzwanie dla zdrowia publicznego, Raport Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk pod red., W. Drygas M. Gajewska T. Zdrojewski (2021), Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny Warszawa.
Osiński W. (2011). Teoria wychowania fizycznego. Wydawnictwo AWF, Poznań.
Pilis A., Pilis K., Pilis W. (2010). Rola turystyki w życiu ludzi starszych, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Seria: Kultura Fizyczna 2010, z. IX.
Portal Tatrzański https://portaltatrzanski.pl/publicystyka/felietony/senior-w-tatrach,1146
Skripko A., Biczykso G. (2017) Aktywność fizyczna oraz formy spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży, Gorzów-Kalisz.
Szopa J., Mleczko E., Żak S. (2000). Podstawy Antropomotoryki, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Kraków.
Żukowska-Kowalska K., Jóźków P., Mędraś M. (2005). Medyczne aspekty turystyki i rekreacji. Wrocław: Wydawnictwo AWF.